Θεόδωρος Ι Μπαβέας
Η μηνιγγίτιδα είναι φλεγμονή των μηνίγγων του εγκέφαλου είναι συνήθως εποχιακή λοιμώδης νόσος της οποίας τα περισσότερα κρούσματα παρουσιάζονται κυρίως στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης και προκαλείται η μολυσματική αυτή νόσος από ιούς και μικρόβια Μεταδίδεται από υγιείς μικροβιοφορείς γιατί ποσοστό 3- 15% των ανθρώπων φέρουν στον ρινοφάρυγγα τους τον μηνιγγιτιδόκοκο χωρίς αυτοί να είναι άρρωστοι Τα σταγονίδια αυτών των φορέων που εκπέμπονται με την ομιλία ,τον βήχα , και το φτάρνισμα είναι φορτισμένα με το μικρόβιο και έτσι διασπείρεται στο περιβάλλον το μικρόβιο Οι φορείς δεν εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα της νόσου εκτός μόνο λίγα άτομα ευαίσθητα προς το μικρόβιο αυτό
Εμφάνιση της νόσου εξαρτάται από το είδος του μικροβιακού στελέχους, ,την φυσική άμυνα του οργανισμού , την ευπάθεια που έχει προς το μικρόβιο , την κόπωση ,την κακουχία, και την συχνή παρουσία σε κλειστούς χώρους όπου υπάρχει συνωστισμός ατόμων (σχολεία στρατόπεδα κινηματόγραφους κ.α. )
Ο χρόνος επώασης είναι 2-10 ημέρες, αλλά συνήθως εμφανίζονται τα συμπτώματα 3-5 μετά την μόλυνση. Η περίοδος μεταδόσεως της νόσου αρκεί για όσο διάστημα το μικρόβιο αποβάλλεται με τις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις του αρρώστου Μετά από την έναρξη της θεραπείας ο μικροοργανισμός σταματά να αποβάλλεται μέσα στις επόμενες 24-48 ώρες
Επομένως η μηνιγγίτιδα διαχωρίζεται εις την Ιογενή και την μικροβιακή μηνιγγίτιδα Η ιογενής μηνιγγίτιδα είναι πιο συχνή η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά αλλά είναι λιγότερο σοβαρή .Οι ιοί που μπορεί να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα είναι μετά από κλινικές και εργαστηριακές μελέτες οι ιοί της ανεμοβλογιάς της παρωτίτιδας και της ιλαράς αλλά και διάφοροι εντεροιοι
Η μικροβιακή ή βακτηρίαση μηνιγγίτιδα είναι πιο σοβαρή και λογιότερο συχνή Τρία μικρόβια προκαλούν μικροβιακή μηνιγγίτιδα 1- ο αιμόφιλος της ινφλουέντσας οποίος προσβάλει πολύ μικρά παιδιά 2-ο πνευμονιόκοκκος 3-ο μηνιγγιτιδόκοκος με(4 κυρίως τύπους Α ,Β,C,Y,W135 ) οποίος προκαλεί λίγα κρούσματα αλλά μπορεί να προκαλέσει επιδημίες
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η συμπτωματολογία μεταξύ ιογενούς και μικροβιακής μηνιγγίτιδας είναι ίδια και ο διαγνωστικός διαχωρισμός γίνεται μόνο με εργαστηριακές εξετάσεις στο νοσοκομείο Πρέπει ο κάθε γιατρός πάντοτε σε εμπύρετα νοσήματα να έχει στην διαφορική διάγνωση του και την μηνιγγίτιδα για να τεθεί άμεσα η διάγνωση και η εισαγωγή στο νοσοκομείο για αρχίσει γρήγορα η θεραπεία διότι πολλές φορές παρά τις προσπάθειες των γιατρών έχουμε δυσάρεστα αποτελέσματα θάνατο ή και αναπηρίες όπως κώφωση ή εγκεφαλική βλάβη
ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ- Συνήθως έχουμε αιφνίδια ή σταδιακή έναρξη υψηλού πυρετού, -δυνατό πονοκέφαλος-ναυτία – εμετοί -αυχενική δυσκαμψία συχνά εμφανίζεται εξάνθημα .ενώ πολλές φόρες παρουσιάζεται παραλήρημα και κώμα
Είναι δυνατόν να έχουμε και την κεραυνοβόλο μορφή η οποία παρουσιάζει αιφνίδια καταβολή των δυνάμεων και φαινόμενα κυκλοφοριακής καταπληξίας. Αυτά τα συμπτώματα παρατηρούνται στα μεγαλύτερα παιδιά Στα βρέφη και νεογνά τα συμπτώματα είναι άτυπα με πυρετό, ανορεξία , λήθαργο, ενώ τα μωρά είναι υποτονικά η ευερέθιστα
Μεγάλη είναι η θνησιμότητα περίπου 50%, εάν δεν γίνει γρήγορα η διάγνωση . Εάν αμέσως αρχίσει θεραπεία τότε η θνησιμότητα περιορίζεται και φθάνει το 10% .
Είναι απαραίτητο η θεραπεία να αρχίσει αμέσως εάν κλινικά υπάρχει υποψία της νόσου και μάλιστα με αντιβιοτικά που θα καλύπτουν και τις μήνιγγες και από άλλα μικρόβια
(πνευμονιόκοκκο αιμοφιλο ), γιατί αργεί η εργαστηριακή επιβεβαίωση για το είδος του μικρόβιου Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται θεραπευτικός με καλά αποτελέσματα είναι η Πενικιλίνη και η αμπικιλινη
Προληπτική και προφυλακτική χορήγηση των αντιβιοτικών γίνεται μόνο σε άτομα του στενού περιβάλλοντος του αρρώστου και όχι σε όλα τα άτομα Ιανουάριος 2014
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ κατά της ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑΣ
Η Ενημέρωση του πληθυσμού από τις υγειονομικές υπηρεσίες έχει μεγάλη σημασία για την αποφυγή του πανικού και λήψη κατάλληλων μέτρων
Απαραίτητη είναι η δήλωση του κρούσματος από τον θεράποντα γιατρό στην τοπική διεύθυνση Υγιεινής για την λήψη μέτρων Είναι επίσης επιβεβλημένο να γίνει άμεσα Αναπνευστική απομόνωση του ύποπτου κρούσματος για 24 ώρες μετά από την έναρξη της χορηγήσεως θεραπείας με ειδικά αντιβιοτικά
Δεν χρειάζεται ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ των χώρων που έμεναν τα ύποπτα η επιβεβαιωμένα εργαστηριακός κρούσματα. Απολύμανση πρέπει να γίνεται στις ρινικές και φαρυγγικές εκκρίσεις , καθώς και όλων των αντικειμένων που ήρθαν σε επαφή με αυτές
Παρακολουθούμε τα άτομα που είχαν στενή επαφή με το κρούσμα(στο σχολείο στη οικογένεια στην εργασία στο στρατόπεδο) να μην παρουσιάσουν κανένα σύμπτωμα, κυρίως πυρετό, και χωρίς καθυστέρηση αρχίζουμε την θεραπεία γιατί η νόσος έχει μεγάλη θνησιμότητα
Προσπαθούμε να κάνουμε αναζήτηση φορέων εργαστηριακός, αυτό γίνεται με προσοχή πριν την χορήγηση των αντιβιοτικών μόνο στο κλειστό περιβάλλον του κρούσματος (σχολείο στρατόπεδο νηπιακός σταθμός προνομιακό ίδρυμα) απαραίτητη είναι η αναζήτηση των φορέων και στο προσωπικό αυτών των ιδρυμάτων που παρουσιάστηκε το κρούσμα
Ο έλεγχος για τους φορείς γίνεται από τα μικροβιολογικά εργαστήρια των νομαρχιακών νοσοκομείων τα οποία έχουν στενή επαφή με το Εθνικό κέντρο αναφοράς Μηνιγγίτιδας της σχολής Δημόσιας υγείας για να γίνει τυποποίηση του μικροβίου .
Υπεύθυνος για την οριστική λήψη δηγμάτων από πιθανούς φορείς είναι η Διεύθυνση Δημόσιας υγείας του υπουργείου και το κέντρο αναφοράς μηνιγγίτιδας
Όταν διαπιστωθούν υγιείς φορείς τότε χορηγούνται προφυλακτικός τα απαραίτητα ειδικά αντιβιοτικά
Το κατάλληλο αντιβιοτικό για τους υγιείς φορείς είναι η ριφαμπακινη , μετά την χορήγηση του αντιβιοτικού αυτού για 24 ώρες ο υγιής φορέας γίνεται αρνητικός
Εάν παρουσιασθεί κρούσμα μηνιγγίτιδας σε κάποιο ίδρυμα ομαδικής διαβίωσης ( σχολείο, νηπιαγωγεία, στρατώνες, πλοία,) συνίσταται αραίωση των ατόμων αερισμός των χωρών, καθώς και χορήγηση αντιβιοτικών (ριφαμπικίνη) μόνο σε άτομα που είχαν στενή επαφή
Το εμβόλιο γίνεται κυρίως σε άτομα υψηλού κινδύνου , και σε άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε περιοχές που υπάρχει επιδημία μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας
Το εμβόλιο είναι πολυσακχαρικό και περιέχει πολυσακχαρίτες των μικροβιακών ομάδων του μηνγγτιδοκκοκου Α,C,Y,W135 γιατί οι τύποι αυτοί του μικρόβιου είναι υπεύθυνοι για επιδημίες Ενώ το 50 % των ενδημικών περιστατικών στην Ελλάδα οφείλονται στον τυπο της ομάδας Β μηνιγγιτιδοκοκου και για τον οποίο δεν υπάρχει εμβόλιο
Εμβολιασμό κάνουμε σε άτομα >2 ετών με κίνδυνο να αρρωστήσουν καθώς επίσης σε άτομα που έχουν ειδικά προβλήματα υγείας, ενώ ο γιατρός αποφασίζει για τον εμβολισμό ,επίσης γίνεται και σε επιδημίες που οφείλονται στον τύπο του μικροβίου που υπάρχει στο εμβόλιο το οποίο κυκλοφορεί
Γίνονται δυο δόσεις για τα μικρά παιδιά και μια δόσης στα μεγαλύτερα ενώ η ανοσία κρατάει 3- 4 χρόνια όποτε αναλόγως με τις συνθήκες του περιβάλλοντος χρειάζεται να ξανά εμβολιασθούν Απολύμανση χώρων δεν χρειάζεται γιατί ο μηνιγγιτιδόκκοκος είναι αρκετά ευαίσθητος και δεν μπορεί να επιζήσει στο περιβάλλον
Η Μετάδοση της νόσου γίνεται με άμεση επαφή, και με τα αναπνευστικά σταγονίδια Η Περίοδος που μεταδίδεται η νόσος διαρκεί όσο διάστημα αποβάλλεται ο μικροοργανισμός από τις ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις .
Ενώ όταν χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία η απέκκριση διαρκεί μόνο 24-48 ώρες από την αρχή της θεραπείας
Θεόδωρος Ι. Μπαβέας