Ευρωπαϊκή Ένωση …. και εθελοντική Αιμοδοσία

0

  Θεόδωρος  Ι Μπαβέας .

Σήμερα η αιμοδοσία ενδιαφέρει ολόκληρο το πληθυσμό κάθε χώρας και αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι  δίδουν αίμα και αυτούς οι  οποίοι δεν μπορούν να δώσουν, τους οποίους θέλουμε να είναι  φίλοι της αιμοδοσίας και να  συμβάλουν με τις όποιες δυνάμεις και γνώσεις έχουν  στην καθιέρωση του εθελοντισμού γενικότερα  Έτσι σε παγκόσμιο επίπεδο είναι θέμα μελέτης  και έρευνας  η ασφάλεια των μεταγγίσεων σε  όλες  τις χώρες  του πολιτισμένου  κόσμου

Η ασφάλεια των μεταγγίσεων και η χορήγηση των παραγωγών του αίματος πλησιάζει σήμερα σε πολύ υψηλά επίπεδα ,χωρίς όμως σε παγκόσμιο επίπεδο 100% να είναι ασφαλής  .Η δημιουργία εθνικής στρατηγικής για την αιμοδοσία από  κάθε κράτος,  οι διεθνείς συνεργασίες και έρευνες σήμερα προσπαθούν να μηδενίσουν τους κινδύνους για πλήρη ασφάλεια των μεταγγίσεων  απέναντι στο AIDS και τις Ηπατίτιδες.

Το  υγρό αυτό το  οποίο  λέγεται αίμα  με τις πολλές και ποικίλες λειτουργίες του ,εις το  οποίο  σε παγκόσμιο επίπεδο του δίνουμε την έννοια  του  φάρμακου θα πρέπει να έχει υψηλές προδιαγραφές . Σήμερα που ο κόσμος ταξιδεύει παντού , είναι δυνατό κάπου κάποτε  να έχει ανάγκη αίματος ένας πολίτης σε κάποια χώρα ,και τίθεται το ερωτήματα  πόσο ασφαλές είναι το αίμα το  οποίο πιθανόν να χρειαστεί , ποια η ποιοτική οργάνωση της αιμοδοσίας η οποία θα πρέπει παρακολουθεί αυτό το πρόβλημα της ασφάλειας το  οποίο  αντιμετωπίζουμε στην Ε Ε  αλλά και σε άλλες χώρες.

Όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι με την  συνεχή μελέτη και έρευνα για την αιμοληψία, την μετάγγιση, την συντήρηση του αίματος έχει γίνει μεγάλη πρόοδος και εξειδικευμένοι επιστήμονες έχουν πλέον εξασφαλίσει το 99% εις την ασφάλεια των μεταγγίσεων . Σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα  τίθεται το ερώτημα εάν το αίμα είναι δώρο ή αγαθό,  η απάντηση της σύγχρονης ιατρικής αντίληψης είναι ότι  κυρίως η  χρήση του αίματος είναι χρήση  φαρμάκου. Επομένως σήμερα, αφού του δίδουν αυτή την έννοια θα πρέπει να έχει ειδικές και ξεκάθαρες προδιαγραφές , όσο αφορά την συλλογή του ,την συντήρηση , τον εργαστηριακό έλεγχο, την επεξεργασία  και την διανομή του . Θα πρέπει να τηρούνται κανόνες και επιστημονικές  πρακτικές καλής λειτουργίας στα πλαίσια ενός συστήματος ολοκληρωμένης ποιότητας στην αιμοδοσία .Μια πολιτική ποιοτικής αιμοδοσίας  στηρίζεται μόνο στην εθελοντικήμηαμειβόμενη αιμοδοσία η οποία ακολουθεί την βασική προϋπόθεση για την  εκπλήρωση του σκοπού της η οποία  είναι η ασφάλειας της ποιότητος του αίματος το  οποίο σύμφωνα και με το σύνθημα του παγκόσμιου οργανισμού υγείας , είναι υπόθεση όλων μας .!!!

Σήμερα εμείς οι γιατροί γνωρίζουμε την αναγκαιότητα της χορηγήσεως αίματος και ότι η μετάγγισης του αίματος  καθώς και η χορήγηση  των προϊόντων του αίματος  , αποτελούν ουσιαστικό μέρος της σύγχρονης ιατρικής και υγειονομικής περίθαλψης. Έτσι η οργάνωση των υπηρεσιών αιμοδοσίας αποτελεί ενιαίο τμήμα κάθε εθνικής πολιτικής υγείας  με την ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης. Θεωρώ απαραίτητο   κάθε πολιτική υγείας θα πρέπει να υποβάλει σε λεπτομερή έλεγχο την αιμοδοσία με βάσει νομοθετικές ρυθμίσεις  και κανονισμούς ώστε να μην υπάρχει εμπορευματοποίηση του αίματος , εκμετάλλευση των αιμοδοτών και αυτών οι οποίοι μεταγγίζονται , και να υπάρχει αυστηρός εργαστηριακός έλεγχος  για να αποφύγουμε τον κίνδυνο διασποράς μεταδοτικών νοσημάτων  μέσα από την μετάγγιση του αίματος.Ακόμη και σήμερα οι ηθικές ,κοινωνικές ,επιστημονικές και οικονομικές διαστάσεις της αιμοδοσίας αποτελούν αντικείμενο διαρκούς προβληματισμού και έρευνας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Παρακολουθούμε από το 1949 το Συμβούλιο της Ευρώπης στα πλαίσια της κοινωνικής  πολιτικής  του για  την προστασία των ανθρώπινων  δικαιωμάτων, για την προστασία της υγείας και της αιμοδοσίας ,διαμόρφωσε από τότε  ενιαίους κανόνες για την ασφάλεια  της αιμοδοσίας και των μεταγγίσεων. Αυτοί οι κανόνες  έγιναν η αφορμή  να αποτελέσουν την βάση ενός παγκόσμιου πρότυπου  ποιοτικού έλεγχου με ορισμένες βασικές αρχές ,οι οποίες μετά  από συμφωνίες Διεθνών  φορέων είναι οι  κάτωθι.

1- Οι αιμοδότες δεν παίρνουν χρήματα

2- Όλα τα κράτη πρέπει να προσελκύουν εθελοντές για να έχουν επάρκεια αίματος

3- Η συλλογή του αίματος και η παραγωγή προϊόντων να μην έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα

4- Η ασφάλεια των προϊόντων και των παραγώγων του αίματος  να είναι  εγγυημένη

Από το 1980  οι διεθνείς οργανισμοί  χρησιμοποιούν κοινή γλώσσα συνεργασίας  στην λειτουργία την ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητα της σχέσεωςαιμοδοσία—μετάγγιση  και αρχίζουν  να χρησιμοποιούν κωδικοποιημένες διατάξεις , νομοθετικές ρυθμίσεις και ενιαίους  κανόνες .

Έτσι όλοι οι διεθνείς οργανισμοί συνεργάζονται και δημιουργούν πρωτόκολλα με ,διάφορες οδηγίες, ενημερωτικές εκδηλώσεις και συνθήκες συνεργασίας. μεταξύ  των κρατών

Τέτοιοι οργανισμοί οι  οποίοι συνεργάστηκαν για θέματα  υγείας  και αιμοδοσίας ήταν ο ερυθρόςσταυρός (1936, 1981), ο Π.Ο.Υ(1975). Η διεθνήςυπηρεσία αιμοδοσίας ISN’T(1967) τοσυμβούλιοτηςΕυρώπης και τώρα ηΕΥΡΩΠΑΪΚΉΕΝΩΣΗ

Ευρωπαϊκή ένωση η οποία  έχει προχωρήσει στην πολιτική , κοινωνική ,και οικονομική ολοκλήρωση, προχωρεί συνεχεία και στην υγειονομική ολοκλήρωση  και έχει δώσει μεγάλη σημασία στα θέματα της ΕθελοντικήςΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ και των μεταγγίσεων  και κυρίως για την ασφάλεια και την ποιότητα του χορηγουμένου αίματος και των προϊόντων αυτού σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης .

Σε παγκόσμιο επίπεδο όλα τα θεσμικά μέτρα για την αιμοδοσία έχουν ως θεμέλιο λίθο τηναρχήτης εθελοντικής μηαμειβόμενηςαιμοδοσίας, επομένωςκαιστην Ε.Εκάθεκράτοςμέλοςπρέπει να ακολουθήσει τέτοια μεθοδολογία αγωγή υγείας και συνεχή ενημέρωση στους πολίτες του ώστε να προσελκύσουν Αιμοδότες οι  οποίοι  θα έχουν γνώση και θέληση για τον εθελοντισμό , αντικείμενο και κεφαλαίο δύσκολο και πολύπλευρο το  οποίο συνέχεια και σήμερα  βρίσκεται στο στάδιο της έρευνας και της μελέτης.

Χρειάζεται κώδικας συνεργασίας  και πολύ δουλειά για να αλλάξουμε στάσεις και συμπεριφορές να καταπολεμηθούν οι φοβίες οι  οποίες  αφορούν την αιμοδοσία και να εναρμονίσουμε τις δραστηριότητες μας στις αρχές και τους θεμελιώδεις  κανονισμούς της Ε.Ε. Ο κώδικας αυτός αφορά  την επιλογή και την ασφάλεια του αιμοδότη ,τον έλεγχο του χορηγούμενου αίματος και τον προϊόντων αυτού καθώς και την προστασία του Λήπτη από τα μεταδοτικά νοσήματα … Ο κώδικας αυτός έχει  γίνει αποδεκτός από  το 1981 από τη Διεθνή ομοσπονδία εταιριών του Ερυθρού σταυρού και των Ερυθρών ημισελήνων και τελευταία από Συμβούλιο της Ευρώπης.Μεγάλη αναφορά στις διατάξεις και τους κανονισμούς αυτούς ,γίνεται και για τα παράγωγα και τα προϊόντα του αίματος και συνιστά επάρκεια αίματος , σωστή επεξεργασία αυτού, ασφαλή μετάγγιση και ελεγμένα και ασφαλή παράγωγα του αίματος για τον άρρωστο.

Σήμερα στην Ε Ε με βάσει την κοινοτική οδηγία 89/39 εις την οποία αναφέρετε ότι όλα φαρμακευτικά προϊόντα και τα παράγωγα του αίματος πρέπει να προέρχονται από κοινοτική επάρκεια αίματος, μέσα από την μη αμειβόμενη εθελοντική  αιμοδοσία, και η  οδηγία αυτή θεωρείται  απαραβίαστη αρχή . Η  Ε Ε θεωρεί  πολύ σημαντική  και σκόπιμη την ενίσχυση των  διάφορων εθελοντικών οργανώσεων , και συλλογών και εξ ίσου σημαντικό  θεωρεί  την καθιέρωση  διοργάνωσης , μιας ευρωπαϊκής ημέρας αιμοδοσίας. Η υλοποίηση αυτού του στόχου εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες κοινωνικούς ,οικονομικούς , πολιτικούς καθώς και από την θέληση και την γνώση των Ευρωπαίων πολιτών. Από μελέτες στην Ε Ε αποδεικνύεται ότι  οι Έλληνες  έχουν την μεγαλύτερη πληροφόρηση από την τηλεόραση για την αιμοδοσία. Πολλοί γνωρίζουν τι είναι το πλάσμα και τα παράγωγα αίματος με πρώτους τους Δανούς. Στατιστικά  στοιχεία  καταγράφουν …οτι

1- στους 10 πολίτες της Ευρώπης έχει κάνει μετάγγιση αίματος. Στην Ελλάδα το 11% έχει κάνει μετάγγιση και κανείς Έλληνας πλέον δεν θέλει να αμείβεται.για  το αίμα το οποίο προσφέρει  Οι Έλληνες δεν θέλουν ανταποδοτικότητα για την αιμοδοσία, δέχονται μόνο να αποζημιωθούν για τον χρόνο της αιμοδοσίας περνώντας άδεια από την εργασία (αιμοδότικη άδεια ) Επίσης  επιθυμούν σε μεγάλο ποσοστό μια ηθική αμοιβή ως επιβράβευση για την προσφορά του αυτή προς το κοινωνικό σύνολο .

Σήμερα λοιπόν στην   Ε Ε  πρωτεύοντα ρόλο για την αιμοδοσία έχει η προσέλκυση και η δημιουργία εθελοντών αιμοδοτών  με προγράμματα και μεθοδολογία τα  οποία έχουν ως βάσει την μεταφορά γνώσεων και την πληροφόρηση του γενικού πληθυσμού, με μόνη και απαραβίαστη όπως αναφέραμε αρχή τον εθελοντισμό. Αυτό   έχει αποδειχθεί ότι γίνεται με ομιλίες σε πληθυσμιακές ομάδες, στα σχολεία ,στο στρατό, με την τηλεόραση, το ραδιόφωνο  , την διαφήμιση Τώρα στην Ε Ε και κυρίως στην Ελλάδα  με τις προσπάθειες της πολιτείας και των διαφόρων εθελοντικών οργανώσεων όπως είμαστε εμείς οι σύλλογοι,  μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα αποτελέσματα για την δημιουργία εθελοντών αιμοδοτών  είναι άριστα και συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής

1- Παρατηρούμε συνεχή αύξηση των ατόμων  τα οποία  έχουν δώσει αίμα έστω και μια φορά

2-Οι εθελοντές αιμοδότες διατηρούν και αυξάνουν την προσφορά τους ,γίνονται συνειδητοποιημένοι αιμοδότες

3- Αυξάνεται η συνείδηση για αλτρουιστική και φιλανθρωπική προσφορά αίματος προς τον άγνωστο συνάνθρωπο μας

4- κρίνεται σε υψηλό βαθμό ικανοποιητική η συμπεριφορά του προσωπικού  κατά την διάρκεια  της αιμοδοσίας

5– Οι  εκστρατείες ενημερώσεις για την αιμοδοσία πρέπει να στραφούν για την προσέλκυση αιμοδοτών από τον γυναικείο  πληθυσμό και τους νέους

6- Η δωρεάν εξετάσεις αίματος θεωρούνται από τους αιμοδότες σαν ένα από τα βασικότερα κίνητρα  για την εθελοντική αιμοδοσία

7– Αν και έχουμε διαρκή ενημέρωση , δεν μειώθηκε το ποσοστό δυσπιστίας ως προς την ανυπαρξία κινδύνου μολύνσεως από τον HIV κατά την προσφορά του αίματος

Η ψυχοσύνθεση του αιμοδότη απετέλεσε πεδίο μελέτης και εδώ στην Ελλάδα, έτσι με βάσει την ψυχοσύνθεση , την στάση και την συμπεριφορά έχουμε τρεις βασικούς τύπους Αιμοδοτών

1- Ο συνειδητοποιημένοςκαιτακτικόςαιμοδότης, που αναγνωρίζει και θεωρεί μεγάλη  ανάγκη την αιμοδοσία και έχει ενεργό συμμετοχή με τακτικές προσφορές αίματος

2- Ο συγκρατημένοςαιμοδότης αναγνωρίζει την ανάγκη της αιμοδοσίας την εκφράζει όμως σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο , δεν ενδιαφέρεται πρακτικά αλλά μόνο σε περιπτώσεις  μεγάλης ανάγκης

3- Οπαθητικόςαιμοδότης αναγνωρίζει και αυτός την ανάγκη της αιμοδοσίας την εκφράζει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο , ενδιαφέρεται μόνο σε μεγάλη ανάγκη και με κίνητρα . Συμπεραίνουμε ότι στο μεγαλύτερο μέρος  του πληθυσμού η αιμοδοσία  γίνεται κατανοητή ωςανάγκη καιωςπροσφορά . Ως ανάγκη διότι το αίμα είναι απαραίτητο λόγω των πολλών ατυχημάτων, των μεγάλων εγχειρήσεων, των διάφορων νοσημάτων και της ελλείψεως που υπάρχει στα νοσοκομεία . Ως προσφορά διότι προσφέροντας αίμα μπορεί να σωθεί η ζωή  κάποιου  συνάνθρωπου μας. Δυο σημαντικές και ουσιαστικές δυναμικές  αποστολές της αιμοδοσίας  που πρέπει να αποτελέσουν την βάσει για την ενημέρωση του γενικού πληθυσμού Με την πρόσφερα αίματος ο αιμοδότης καλύπτει τρία κυρίως επίπεδα  αναγκών του 1- προσωπικές ηθικές και ψυχολογικές ανάγκες  του ίδιου του εαυτού του

2- Κοινωνικές και φιλικές ανάγκες διότι έτσι βοηθάει  το κοινωνικό σύνολο και φίλους

3- Πρακτικές ανάγκες διότι βοηθάει κάποιον που κινδυνεύει άμεσα η ζωή του Έτσι…

Έχει γίνει μετά από πολλές προσπάθειες κατανοητό ότι ανταλλαγή επιστημονικών  απόψεων με τα κοινά ερευνητικά προγράμματα  έχουν κατορθώσει να επιτύχουν σχεδόν την πλήρη και ασφαλή χορήγηση αίματος και των προϊόντων αυτού Σε ολόκληρη  την Ε Ε Αλλά και όλες  τις χώρες οι  οποίες είναι ενεργά μέλη του Παγκόσμιου οργανισμού  Υγείας

Γενάρης 2015